هزینه های قابل قبول مالیاتی چیست ؟
نقل قول از سایت مرجع >>> بررسی انواع هزینه های قابل قبول مالیاتی
مودیان مالیاتی برای انجام فعالیت های خود ناگزیر به انجام هزینه می باشند؛ این هزینه ها باید دارای منطق اقتصادی باشند و ممیزان مالیاتی در تعیین درآمد مشمول مالیات تنها هزینه هایی را می پذیرند که منطبق بر قوانین و مقررات مالیاتی باشد، با این حال یکی از چالش های بالقوه در روابط میان مودیان و مأموران مالیاتی نحوه نگرش آنها به هزینه است.
از آن جا که خرید کالا و خدمات و همچنین پرداخت هزینه برای کلیه فعالیت های اقتصادی و غیر اقتصادی امری اجتناب ناپذیر است بنگاه های اقتصادی و غیر اقتصادی برای تحصیل درآمد نیازمند معامله کالا و خدمت و صرف هزینه می باشند که این هزینه ها در صورتی که:
- منحصراً مربوط به تحصیل درآمد مؤسسه در دوره مالی مربوط
- در حد متعارف متکی به مدارک بوده
- و با رعایت حد نصاب های مقرر در این قانون باشد
برای تشخیص درآمد مشمول مالیات مورد پذیرش سازمان امورمالیاتی قرار می گیرد.
برای تشخیص درآمد مشمول مالیات مورد پذیرش سازمان امورمالیاتی قرار می گیرد.
در واقع هزینه های قابل قبول مالیاتی هزینه هایی هستند که در واحدهای اقتصادی روی می دهند و در زمان رسیدگی مالیاتی توسط کارشناسان مالیاتی مورد قبول واقع می شوند.
مهمترین دلیل پذیرش این هزینه ها توسط کارشناسان مالیاتی مطابقت با قانون مالیاتهای مستقیم است.
شرایط و موارد هزینه های قابل قبول مالیاتی در ماده ۱۴۷ و ماده ۱۴۸ قانون مالیات های مستقیم مصوب ۱۳۶۶ و اصلاحات و الحاقات بعدی آن ذکر شده است.
همچنین بر اساس همین قانون دارایی ثابت بر اثر استفاده یا گذشت زمان قابل استهلاک است و ماخذ استهلاک قیمت تمام شده دارایی می باشد.
محاسبه استهلاکات دارایی و هزینه های تاسیس و سرمایه ای در تشخیص درآمد مشمول مالیات و نیز شیوه محاسبه استهلاک در ماده ۱۴۹ قانون مالیات های مستقیم (اصلاحیه) مصوب ۱۳۹۴/۰۴/۳۱) آمده است.
روش بررسی هزینه ها توسط ماموران مالیاتی
پرداخت هزینه برای کلیه فعالیت های اقتصادی امری اجتناب پذیر است و بین درآمدها و هزینه های بنگاه های اقتصادی رابطه معکوسی حاکم است به این معنی که هر چه هزینه ها بیشتر باشد به همان میزان از درآمدها کاسته می شود.
بر همین اساس افزایش هزینه ها منجر به کاهش درآمد و کاهش درآمد به کاهش مالیات می انجامد.
کارشناسان مالیاتی معمولا از طریق بررسی و تبیین دقیق هزینه های مالیاتی به تشخیص درآمد مشمول مالیات و تعیین دقیق مالیات مودیان دسترسی پیدا می کنند.
مثال :
فرض کنید برای تولید 1000 متر کاشی نیازمند 10 لیتر مازوت به قیمت هر لیتر 700 ریال هستید.
کارشناسان با بررسی مقدار مصرف شده 140.000.000 ریال مازوت ، به این نتیجه می رسند که 20.000 متر کاشی تولید شده.
20.000 = 7 ÷ 10 ÷ 140.000.000
به همین صورت روابط منطقی بین هزینه ها و درآمد های یک مجموعه برقرار می باشد.
بررسی مواد 147 – 148 و 149 قانون مالیاتهای مستقیم
تعریف هزینه های قابل قبول مالیاتی (ماده ۱۴۷ قانون مالیات های مستقیم)
بر اساس ماده ۱۴۷ قانون مالیات های مستقیم هزینه های قابل قبول باید دارای شرایط زیر باشند.
- در حدود متعارف متکی به مدارک باشند
- منحصراً مربوط به تحصیل درآمد مؤسسه در دوره مالی مربوط باشد.
- حد نصاب های مقرر شده بابت هزینه ها رعایت شده باشد.
در حدود متعارف متکی به مدارک باشند :در بند ۲ ماده ۹۷ قانون مالیات های مستقیم مصوب ۱۳۸۰/۱۱/۲۷ آمده است اگر اسناد هزینه ارائه نشود،
هزینه قابل قبول نیست و اگر اسناد مربوط به درآمد ارائه نشود این قسمت از درآمد على الرأس تشخیص داده شده و به درآمد اضافه می شود و یا به عنوان هزینه نامتعارف مورد بررسی قرار می گیرد.
دومین شرط این است که این هزینه مربوط به فعالیت مؤسسه باشد؛ بنابراین هر هزینه ای که ارتباط مستقیم با فعالیت مؤسسه نداشته باشد نیازمند رسیدگی دقیق تر است.
در مواردی که هزینه ای در قانون مالیات ها پیش بینی نشده یا بیش از نصاب های مقرر بوده ولی پرداخت آن به موجب قانون یا مصوبه هیات وزیران صورت گرفته باشد، قابل قبول خواهد بود.
بر اساس تبصره ماده 147 هزینه های مربوط به درآمدهایی که به موجب قانون مالیات های مستقیم از پرداخت مالیات معاف یا مشمول مالیات با نرخ صفر بوده یا با نرخ مقطوع محاسبه می شود به عنوان هزینه های قابل قبول مالیاتی شناخته نمی شوند.
در این خصوص بخشنامه شماره ۲۳۲/۱۳۷۶/۱۰۱۲۴ مورخ ۱۳۸۴/۰۵/۲۹ تصریح کرده است:
در صورتی که درآمدهای معاف از مالیات دارای هزینه مستقیم باشند
نظر به معاف بودن درآمد، هزینه مستقیم مرتبط با درآمد منظور شده و حسب مقررات مواد ۱۴۷ و ۱۴۸ قانون مالیاتهای مستقیم از درآمدهای غیر معاف قابل کسر نخواهد بود.
بند ۶ بخشنامه شماره ۲۳۲/۳۹۳/۳۰۵۴۵ مورخ ۸۸/۰۳/۱۸ نیز قید کرده است چنان چه تسهیلات مالی دریافتی در فعالیتهای معاف از مالیات و یا مشمول مالیات مقطوع به استثنای املاک و حق واگذاری محل که به عنوان دارایی ثابت با دارایی نامشهود مؤسسه باشد مصرف می شود
در این صورت هزینه تسهیلات مذکور مربوط به بخش منابع معاف یا مشمول مالیات مقطوع حسب مورد بوده و قابل کسر از درآمد مشمول مالیات نخواهد بود.
تبصره 3 ماده 147 قانون مالیاتهای مستقیم
لازم به ذکر است بر اساس تبصره ۳ ماده ۱۴۷ پذیرش هزینه های پرداختی قابل قبول مالیاتی موضوع قانون مالیاتها که به شیوه تهاتری انجام نشود از مبلغ پنجاه میلیون ۵۰,۰۰۰,۰۰۰ ریال به بالا منوط به پرداخت یا تسویه وجه آن از طریق سامانه بانکی خواهد بود.
البته این مورد به 200.000.000 ریال تصحیح گردیده.
این تبصره کار را برای مودی خیلی سخت می کند چرا که مودی حتی نمی تواند چک های دریافتی خود را خرج کند چون در تبصره 3 ماده 147 قانون گفته باید از طریق سیستم بانکی اقدام شود.
البته به این موضوع دقت کنید که در اینجا صراحتا هزینه های نقدی را مورد توجه قرار داده و در مورد خرج کردن چکها مطابق با بخشنامه ذیل قابل دفاع بوده و می توانید از برگشت هزینه در هیات بند 3 یا هیات های بالاتر جلوگیری نمایید.
شماره: 131/96/200
تاریخ: 04/10/1396
بخشنامه
امور مالیاتی شهر و استان تهران
موضوع: اجرای حکم تبصره 3 ماده 147 قانون مالیاتهای مستقیم
با توجه به سوالات و ابهامات مطرح شده در خصوص اجرای مفاد حکم مذکور در تبصره 3 ماده 147 قانون مالیاتهای مستقیم مصوب 31/04/1394 و به منظور اتخاذ وحدت رویه بدین وسیله مقرر میدارد:
نظر به اینکه در تبصره فوق به صورت صریح هزینه های پرداختی مورد حکم قرارگرفته است، بنابراین نصاب مندرج در تبصره فوق صرفا درخصوص هزینه های پرداختی که به صورت نقدی و بیش از پنجاه میلیون ریال ( 50000000) بوده، جاری است.
لذا در صورتی که هزینه های پرداختی نقدی بیش از پنجاه میلیون ریال که از طریق سیستم بانکی مودی انجام نشده باشد، از نظر مالیاتی قابل قبول نخواهد بود.
این حکم به سایر هزینه های انجام شده که از سایر طرق تسویه و یا تهاتر میگردد، قابل تسری نخواهدبود. 71-14/9
سید کامل تقوی نژاد
رئیس کل سازمان امور مالیاتی کشور
در بند ۲۷ ماده ۱۴۸ تصریح شده است هزینه های قابل قبول مربوط به سالهای قبلی که پرداخت یا تخصیص آن در سال مورد رسیدگی تحقق می یابد در زمره هزینه های قابل قبول مالیاتی است.
همچنین بر اساس بخشنامه شماره ۳۰/۴/۱۴۲۶۶/۷۱۹۹۶ مورخ ۱۳۷۴/۱۲/۲۱ هزینه های قابل قبول که با توجه به دلایل و مدارک مثبته در یک سال مالیاتی تحقق یافته اعم از آن که در سال مزبور پرداخت شده یا مودی متعهد به پرداخت آن باشد باید جزو هزینه های قابل قبول همان سال پذیرفته شود.
و اگر هزینه ای وجود داشته باشد که از نظر حسابرس یا ممیز مالیاتی هم قابل قبول باشد ولی در این مواد پیش بینی نشده باشد وی نمیتواند آن را قبول کند.
در این مورد دقت شود که سرفصل هزینه های ایجاد شده در سیستم حسابداری دقیقا منطبق با موارد 147 تا 149 ق.م.م باشد و از اسامی مترادف استفاده نشود.
سرفصل هزینه های قابل قبول مالیاتی
در ماده 148 و بر اساس شرایط مذکور در ماده ۱۴۷ ق.م.م ،موارد زیر به عنوان هزینه های قابل قبول مالیاتی ذکر شده است.
- قیمت خرید کالای فروخته شده و یا قیمت خرید مواد مصرفی در کالا و خدمات فروخته شده
- هزینه های استخدامی متناسب با خدمت کارکنان بر اساس مقررات استخدامی موسسه بشرح زیر:
هزینه های حقوق و دستمزد قابل پذیرش مالیاتی
الف : حقوق یا مزد اصلی و مزایای مستمر اعم از نقدی یا غیر نقدی مزایای غیر نقدی به قیمت تمام شده برای کارفرما
ب : مزایای غیر مستمر اعم از نقدی و غیر نقدی از قبیل خواربار بهره وری پاداش، عیدی ، اضافه کار . هزینه سفر و فوق العاده مسافرت تا حد نصاب مربوطه
ج : هزینه های بهداشتی و درمانی و وجوه پرداختی بابت بیمه های بهداشتی و عمر و حوادث ناشی از کار.
د : حقوق بازنشستگی وظیفه و پایان خدمت طبق مقررات استخدامی موسسه و خسارت اخراج و بازخرید طبق قوانین موضوعه مازاد بر مانده حساب ذخیره مربوط ها وجوه پرداختی به سازمان تامین اجتماعی طبق مقررات مربوط
و همچنین تا میزان 3% حقوق پرداختی سالانه بابت پس انداز کارکنان براساس آئین نامه ای که به پیشنهاد سازمان امور مالیاتی کشور به تصویب وزیر امور اقتصادی و دارایی می رسد.
و : معادل یک ماه آخرین حقوق و دستمزد و همچنین مابه التفاوت تعدیل حقوق سنوات قبل که به منظور تامین حقوق بازنشستگی و وظیفه مزایای پایان خدمت خسارت اخراج و بازخرید کارکنان موسسه ذخیره می شود.
ز : پرداختی به بازنشستگان موسسه حداکثر تا سقف یک دوازدهم معافیت موضوع ماده (۸۴) این قانون
- کرایه محل موسسه در صورتی که اجاره ای باشد مال الاجاره پرداختی طبق سند رسمی و در غیر اینصورت در حدود متعارف
- اجاره بهای ماشین آلات و ادوات مربوط به موسسه در صورتی که اجاره ای باشد
- مخارج سوخت برق روشنائی آب و مخابرات و ارتباطات
- وجوه پرداختی بابت انواع بیمه مربوط به عملیات و دارایی موسسه
- حق الامتیاز پرداختی و همچنین حقوق عوارض و مالیات هایی که به سبب فعالیت موسسه به شهرداری ها و وزارتخانه ها و موسسات دولتی و وابسته به آن ها پرداخت می شود به استثنای مالیات بر درآمد و ملحقات آن و سایر مالیاتهایی که موسسه به موجب مقررات این قانون ملزم به کسر از دیگران و پرداخت آن می باشد و همچنین جرایمی که به دولت و شهرداریها پرداخت می گردد.
- هزینه تحقیقاتی آزمایشی و آموزشی خرید کتاب و نشریات و لوح های فشرده و هزینه های بازاریابی . تبلیغات و نمایشگاهی مربوط به فعالیت موسسه بر اساس آئین نامه ای که به پیشنهاد سازمان امور مالیاتی کشور به تصویب وزیر امور اقتصادی و دارایی میرسد
- هزینه های مربوط به جبران خسارت وارده مربوط به فعالیت و دارایی موسسه مشروط بر اینکه
اولا وجود خسارت محقق باشد.
ثانیا موضوع و میزان آن مشخص باشد.
ثالثا طبق مقررات قانون یا قراردادهای موجود جبران آن به عهده دیگری نبوده و یا در هر صورت از طریق دیگر جبران نشده باشد .
- هزینه های فرهنگی و ورزشی و رفاهی کارگران پرداختی به وزارت کار و امور اجتماعی حداکثر معادل ده هزار ریال به ازای هر کارگر.
- ذخیره مطالباتی که وصول آن مشکوک باشد مشروط بر اینکه: اولا: مربوط به فعالیت موسسه باشد. دوم: احتمال غالب برای لاوصول ماندن آن موجود باشد،ثالثا در دفاتر موسسه به حساب مخصوص منظور شده باشد تا زمانی که طلب وصول گردد یا لا وصول بودن آن محقق شود آئین نامه مربوط به این بند به پیشنهاد سازمان امور مالیاتی کشور به تصویب وزیر امور اقتصادی و دارای میرسد.
اولا : مربوط به فعالیت موسسه باشد.
دوم : احتمال غالب برای لاوصول ماندن آن موجود باشد،
ثالثا : در دفاتر موسسه به حساب مخصوص منظور شده باشد تا زمانی که طلب وصول گردد یا لا وصول بودن آن محقق شود.
- زیان اشخاص حقیقی و حقوقی که از طریق رسیدگی به دفاتر آنها و با توجه به مقررات احراز گردد. از درآمد سال یا سال های بعد استهلاک پذیر است.
- هزینه های جزئی مربوط به محل موسسه که عرفا به عهده مستاجر است در صورتی که اجاری باشد.
- هزینه های مربوط به حفظ و نگهداری محل موسسه در صورتی که ملکی باشد.
- مخارج حمل و نقل
- هزینه های ایاب و ذهاب پذیرائی و انبارداری
- حق الزحمه های پرداختی متناسب با کار انجام شده از قبیل حق العمل دلالی حق الوکاله – حق المشاوره-حق حضور هزینه های حسابرسی و خدمات مالی و اداری و بازرسی هزینه های نرم افزاری طراحی و استقرار سیستمهای مورد نیاز سایر هزینه های کارشناسی در ارتباط با فعالیت موسسه و حق الزحمه بازرس قانونی
- سود کارمزد و جریمه هایی که برای انجام عملیات موسسه به بانک ها صندوق تعاون صندوق های حمایت از توسعه بخش کشاورزی و همچنین موسسات اعتباری غیربانکی مجاز و شرکت های واسپاری( لیزینگ) دارای مجوز از بانک مرکزی پرداخت شده یا تخصیص یافته باشد.
- بهای ملزومات اداری و لوازمی که معمولا ظرف یک سال از بین می رود.
- مخارج تعمیر و نگهداری ماشین آلات و لوازم کار و تعویض قطعات یدکی که به عنوان تعمیر اساسی تلقی نگردد.
- هزینه های اکتشاف معادن که منجر به بهره برداری نشده باشد.
- هزینه های مربوط به حق عضویت و حق اشتراک پرداختی مربوط به فعالیت موسسه
- مطالبات لا وصول به شرط اثبات آن از طرف مودی مازاد برمانده حساب ذخیره مشکوک الوصول.
- زیان حاصل از تسعیر ارز بر اساس اصول متداول حسابداری مشروط بر اتخاذ یک روش یکنواخت طی سال های مختلف از طرف مودی
- ضایعات متعارف تولید
- ذخیره مربوط به هزینه های پرداختنی قابل قبول که به سال مورد رسیدگی ارتباط دارد.
- هزینه های قابل قبول مربوط به سالهای قبلی که پرداخت با تخصیص آن در سال مالیاتی مورد رسیدگی تحقق یابد.
- هزینه خرید کتاب و سایر کالاهای فرهنگی هنری برای کارکنان و افراد تحت تکفل آنها تا میزان حداکثر معافیت مالیاتی موضوع ماده ۸۴ این قانون به ازای هر نفر
- ذخیره مربوط به خدمات پس از فروش (گارانتی) اشخاص حقوقی.
افزون بر موارد تصریح شده ۲۹ گانه بالا بر اساس تبصره ۱ ماده ۱۴۸ هزینه های دیگر که مربوط به تحصیل درآمد موسسه تشخیص می شود و در این ماده پیش بینی نشده است به پیشنهاد سازمان امور مالیاتی کشور و تصویب وزیر امور اقتصادی و دارایی جز هزینه های قابل قبول پذیرفته خواهد شد.
همچنین بر اساس تبصره ۲ ماده 148 مدیران و صاحبان سرمایه اشخاص حقوقی در صورتی که دارای شغل موظف در موسسات مذکور باشند جز کارکنان موسسه محسوب خواهند شد
ولی در موسساتی که غیر اشخاص حقوقی باشند حقوق و مزایای صاحب موسسه و اولاد تحت تکفل و همسر نامبرده به استثنای هزینه سفر و فوق العاده مسافرت مربوط به شغل که مشمول مقررات جزب بند ۲ این ماده خواهد بود جز هزینه های قابل قبول منظور نخواهد شد.
همچنین در تبصره ۳ آمده است که در محاسبه مالیات شرکت ها و اتحادیه های تعاونی ذخایر موضوع بندهای ۱ و ۲ ماده ۱۵ قانون شرکت های تعاونی ،ذخیره موضوع بند ۱ و حق تعاون و آموزش موضوع بند ۳ ماده ۲۵ قانون اخیر الذکر جزو هزینه های قابل قبول مالیاتی محسوب می شود.
در مورد شرکتهای تعاونی مطابق تبصره 6 ماده 105 : درآمد مشمول مالیات ابرازی شرکت‌ها و اتحادیه های تعاونی متعارف و شرکتهای تعاونی سهامی عام مشمول ۲۵% تخفیف از نرخ موضوع این ماده می باشد.
